Veelgestelde vragen over het uitdoven van de woonbonus vanaf 2020

Het is een misvatting dat het systeem van de woonbonus (o.a. Vlaams bouwsparen, Vlaamse of geïntegreerde woonbonus, …) voor bestaande contracten wordt gewijzigd. Er wordt dus geen afbreuk gedaan aan de verwachtingen van burgers die al een hypothecaire lening aangegaan hebben vóór 2020.

De geïntegreerde woonbonus wordt niet langer toegekend voor nieuwe hypothecaire leningen die zijn aangegaan na 31 december 2019. De datum van de koopovereenkomst (compromis) is hierbij niet relevant.

Concreet is vereist dat de hypothecaire leningsakte dateert van vóór 2020 om nog onder het toepassingsgebied van de geïntegreerde woonbonus te kunnen vallen. De datum van de authentieke (bij de notaris getekende) hypothecaire leningsakte bepaalt wanneer de lening werd aangegaan. Als de hypothecaire leningsakte dateert van na 31 december 2019, zullen de uitgaven in het kader van uw hypothecaire lening dus niet langer in aanmerking komen voor de geïntegreerde woonbonus.

Als er geen authentieke hypothecaire leningsakte verleden wordt (hetgeen bv. mogelijk is bij een wederopname), geldt de datum van aanvaarding van het kredietaanbod als datum van de lening.

Om voor de geïntegreerde woonbonus in aanmerking te komen, is het niet vereist dat u de woning zelf betrekt uiterlijk op 31 december van het jaar van het aangaan van de lening. U kan evenwel pas uitgaven in uw korf opnemen zodra u voldoet aan de voorwaarde van “eigen woning”. De eigen woning is de woning die u als eigenaar, bezitter, erfpachter, opstalhouder of vruchtgebruiker zelf betrekt.

Het hebben van een domicilie in die woning is geen formele vereiste, maar creëert wel een weerlegbaar vermoeden. U moet enkel kunnen aantonen dat u de woning zelf bewoont (met bv. facturen van gas, elektriciteit, water, internet- of telefoonaansluiting, enz.).

Op de voorwaarde dat u de woning zelf moet betrekken, bestaan een aantal uitzonderingen, met name wanneer u de betreffende woning niet zelf bewoont omwille van:

1. beroepsredenen;
2. redenen van sociale aard;
3. wettelijke of contractuele belemmeringen;
4. de stand van de bouwwerkzaamheden of van de verbouwingswerkzaamheden die het u niet toelaten de woning daadwerkelijk te betrekken.

Valt u onder een van deze uitzonderingen, dan wordt de woning toch als eigen woning beschouwd, ook al betrekt u de woning niet. De beoordeling van de voorwaarde van het eigen karakter van de woning en de uitzonderingen hierop, gebeurt door de FOD Financiën op basis van de feitelijke omstandigheden.

De uitdoving van de geïntegreerde woonbonus verandert niets aan de huidige regeling voor de bestaande leningen.

Als u meerdere leningen hebt die onder een verschillend fiscaal stelsel (Vlaamse woonbonus en geïntegreerde woonbonus) vallen, is er sprake van samenloop. In dit geval zal u een keuze moeten maken, want u kan niet gelijktijdig van meerdere stelsels genieten.

Als u gekozen heeft voor de Vlaamse woonbonus, dan geeft u enkel de uitgaven aan van de lening die onder dat stelsel valt. Zodra u kiest voor de geïntegreerde woonbonus, is uw keuze definitief. Eens de keuze voor de geïntegreerde woonbonus is gevallen, kan er dus niet teruggekeerd worden naar de Vlaamse woonbonus.

Een wederopname waarbij u een deel van het afgeloste kapitaal opnieuw ontleent, wordt (in tegenstelling tot een herfinanciering) altijd als een nieuwe, bijkomende lening beschouwd. Wanneer u een wederopname doet, zal op het deel van de lening dat u wederopneemt, het systeem van de geïntegreerde woonbonus van toepassing zijn op voorwaarde dat die bijkomende lening is aangegaan vóór 1 januari 2020. Bij een wederopname met authentieke (bij de notaris getekende) hypothecaire leningsakte is die datum bepalend. Als geen authentieke hypothecaire leningsakte verleden wordt (wat meestal voorkomt), geldt de datum van aanvaarding van het kredietaanbod als datum van de lening.

Voor uw initiële lening verandert in principe niets.

Om te vermijden dat de looptijd van hypothecaire leningen vanuit louter fiscale overwegingen wordt verlengd, worden looptijdwijzigingen vanaf 1 januari 2020 geneutraliseerd. De resterende looptijd van de hypothecaire lening zoals die geldt op 31 december 2019 wordt als het ware bevroren. Betalingen buiten de initiële looptijd komen niet meer in aanmerking voor de belastingverminderingen (o.a. Vlaams bouwsparen, Vlaamse of geïntegreerde woonbonus, ….).

Bij een loutere herfinanciering van een bestaande hypothecaire lening geldt in principe de datum van de oorspronkelijke lening. De herfinancieringslening (ook al gebeurt die bij een andere bank) wordt niet als een nieuwe lening beschouwd, maar wel als een verderzetting van de oorspronkelijke lening. Dit heeft tot gevolg dat als een Vlaamse belastingvermindering (bv. Vlaams bouwsparen, Vlaamse of geïntegreerde woonbonus, ….) van toepassing was op de oorspronkelijke lening, dezelfde belastingvermindering ook van toepassing blijft na de herfinanciering.

Als het ontleende bedrag van de herfinancieringslening hoger is dan het openstaande saldo van de oorspronkelijke (geherfinancierde) lening, wordt enkel het deel dat dient voor het aflossen van het openstaande saldo van de eerder gesloten lening geacht de oorspronkelijke lening verder te zetten.

Een eventueel bijkomend ontleend bedrag wordt beschouwd als een nieuwe lening.

Voor mensen die reeds van de Vlaamse of geïntegreerde woonbonus genieten en een hypotheekoverdracht (ook wel ‘pandwissel’ of ‘hypotheekruil’ genoemd) doorvoeren, verandert er niets. De hypotheekoverdracht is een techniek waarbij de woning, waarvoor een hypothecaire lening werd aangegaan, wordt vervreemd (vb. verkocht) en de lening verder blijft bestaan. De oorspronkelijke hypothecaire inschrijving op het verkochte onroerend goed wordt daarbij normaal gezien overgebracht naar een ander onroerend goed (vb. de nieuwe gezinswoning).

We verwijzen naar de antwoorden inzake een wederopname, herfinanciering of looptijdwijziging als u de hypotheekoverdracht hiermee combineert.

U kan hiervoor terecht op  https://www.vlaanderen.be/geintegreerde-woonbonus.

U kan telefonisch ook terecht bij de Vlaamse infolijn op het gratis nummer 1700.

De uitdoving van de woonbonus heeft geen impact voor lopende hypothecaire leningen. De geldende Vlaamse belastingvermindering (o.a. Vlaams bouwsparen, Vlaamse of geïntegreerde woonbonus, …) blijven onverminderd van toepassing. Er wordt echter geen geïntegreerde woonbonus meer toegekend voor nieuwe hypothecaire leningsaktes die worden verleden na 31 december 2019.

Vanaf 1 januari 2020 kan u bij de aankoop van de enige gezinswoning genieten van een verlaagd tarief van 6% binnen het verkooprecht (of 5% bij een ingrijpende energetische renovatie).

De datum van de authentieke koopakte wordt aanvaard om te genieten van het verlaagde tarief in die situaties waarbij de koopovereenkomst (‘compromis’) al dateert van vóór 1 januari 2020, maar de authentieke koopakte pas na die datum verleden kan worden. Daar wordt een specifieke bepaling in de regelgeving voor voorzien. Het is dus niet nodig om zelf regelingen te treffen, zoals werken met een aankoop-verkoopbelofte.

Voor koopovereenkomsten die afgesloten worden na 1 januari 2020 zijn sowieso de nieuwe verlaagde tarieven voor de enige gezinswoning van toepassing.

Wie van de verlaagde tarieven van het verkooprecht wil genieten, moet voldoen aan de domicilieverplichting. Die werd niet aangepast. Zo zal u bij de toepassing van het 6%-tarief nog steeds binnen de twee jaar na het verlijden van de notariële aankoopakte op het adres van de gekochte woning in het bevolkingsregister of het vreemdelingenregister moeten ingeschreven zijn. Als  u de toepassing vraagt van het 5%-tarief, moet dit binnen de binnen de vijf jaar na het verlijden van de aankoopakte.

U kan hiervoor terecht op https://www.belastingen.vlaanderen.be/registratiebelasting.

U kan telefonisch ook terecht bij de Vlaamse infolijn op het gratis nummer 1700.